Theo cư dân bộ tộc Kassena, phân bò là một loại vật liệu xây dựng có độ kết dính và dẻo dai hoàn hảo.
Tại miền Nam Burkina Faso – một vùng đất ở Tây Phi gần biên giới Ghana tọa lạc ngôi làng nhỏ với tên gọi Tiébélé. Ngôi làng có diện tích khoảng 1,2 ha này là nơi cư trú của những người dân bộ tộc Kassena – một trong những nhóm dân tộc cổ định cư ở vùng biên giới Burkina Faso vào thế kỷ thứ XV.
Ngôi làng này còn được biết đến rộng rãi với kiểu kiến trúc Gourounsi cùng các họa tiết “ngoài hành tinh”, được tô điểm bằng những bức tường dài được trang trí công phu, đẹp mắt. Độc đáo hơn, những bức tường này được tạo thành từ bùn đất, phân bò…
Vì ở vùng biên giới, lại nằm trên một ngọn đồi nên cuộc sống của những cư dân bộ tộc Kassena khá cô lập. Những ngôi nhà nhỏ của cư dân nơi đây xây nối tiếp nhau theo hình vòng cung, mỗi ngôi nhà lại được trang trí khác nhau, vô cùng độc đáo. Phía ngoài cùng là một dãy tường chạy bao quanh tất cả, xung quanh là hoang mạc châu Phi.
Hình ảnh những ngôi nhà truyền thống được trang trí bằng nhiều hình học, biểu tượng.
Cư dân bộ tộc Kassena cho rằng, việc trang trí lên bức tường nhà là điều vô cùng quan trọng, không thể thiếu trong đời sống của họ. Không biết từ bao giờ nhưng hậu duệ của những người Kassena ngày nay đều coi việc trang trí tường nhà là điều thiêng liêng.
Đến thế kỷ XVI, công việc trang trí các bức tường của ngôi nhà được xem là sứ mệnh và trọng trách của người phụ nữ trong bộ tộc.
Không phân biệt già, trẻ, gái, trai… tất cả cư dân Kassena đều vui vẻ cùng nhau dựng nhà. Thông thường, tộc người này xây nhà bằng những vật liệu có sẵn như rơm, đất, gỗ… Đất sẽ được trộn với rơm và phân bò làm chất kết dính để có thể tạo ra hỗn hợp trát lên bất cứ mặt phẳng dựng đứng nào.
Người Kassena cho rằng, phân bò là một loại vật liệu xây dựng có độ kết dính và dẻo dai hoàn hảo. Chất này khi kết hợp với rơm sẽ tạo ra hỗn hợp sệt, bám chắc rất tốt.
Với tâm lý sẵn sàng chống chọi lại thiên nhiên khắc nghiệt và sự tấn công của thú dữ, những ngôi nhà của người Kassena được xây dựng lên vô cùng kiên cố. Mỗi bức tường bao quanh nhà dày tới 0,3m.
Cửa vào những ngôi nhà này thường rất nhỏ, cao khoảng 0,6m.
Nhà không hề có cửa sổ ngoại trừ 1 – 2 lỗ nhỏ đủ cho ánh sáng lọt vào. Không những thế, cửa ra vào của căn nhà cũng chỉ cao 0,6m – đủ để che ánh nắng Mặt trời khắc nghiệt và chủ yếu gây khó khăn cho kẻ thù.
Sau khi dựng xong, những người phụ nữ sẽ bắt tay vào việc trang hoàng nhà cửa. Đầu tiên, họ sẽ trang trí nhà bằng hỗn hợp bùn tẩm màu hoặc phấn trắng. Những họa tiết, biểu tượng, hình vẽ trên tường của ngôi nhà gần gũi với đời sống hàng ngày.
-3dc24/nha-xay-bang-phan-bo-doc-va-dep-cua-bo-toc-tay-phi.jpg "Nhà xây bằng phân bò \"độc và đẹp\" của bộ tộc Tây Phi 7")
Hoàn thành phần trang trí tường, họ tiếp tục đánh bóng bức tường bằng những viên đá một cách tỉ mẩn. Mỗi màu khác nhau trên tường được đánh bóng riêng để tránh bị nhòe màu sang nhau.
Hình ảnh những người phụ nữ đang tỉ mẩn trang trí cho ngôi nhà của họ.
Cuối cùng, phủ ra ngoài bức tường được đánh bóng là một lớp dầu tự nhiên được chế từ quả cây nere – cây họ đậu Tây Phi. Tuy nhiên, cư dân bộ tộc này cũng nói rằng, khâu phủ lớp dầu cuối cùng lên ngôi nhà vô cùng quan trọng, nó quyết định độ vững bền của cả ngôi nhà, do đó, họ sẽ luôn hoàn thành trước mùa mưa để không bị trôi đi lớp dầu đặc biệt này.
Giờ đây, ngôi nhà của người Kassena đã hoàn toàn đủ sức chống chọi với mưa gió, nắng gắt của vùng Tây Phi.
Một số tòa nhà được bao phủ bằng những bức tường trang trí kiểu hoàng gia để phân biệt với nhà của dân thường. Tuy nhiên, ít ai ngờ, những căn nhà thực sự nổi bật tại đây lại là khu “lăng mộ” chôn cất người chết. Theo quan niệm của người Kassena, một ngôi nhà đẹp, được trang hoàng lộng lẫy sẽ giúp cho người quá cố cảm thấy thoải mái.
Nguồn: Kenh14
* Bài viết sử dụng tư liệu tham khảo từ các nguồn: Gateway Africa, Caravan Serai…
